طی استفاده ی مداوم از خودرو و افزایش آلودگی های زیست محیطی مشکلات متعددی ایجاد شد که در اواسط قرن 21 شرکت های خودروسازی اقدام به تغییراتی در تولیدات خود نمودند که منجر به استفاده ی بیشتر از کنترلرهای الکترونیکی جهت افزایش بازدهی سوخت و کاهش تولید آلاینده ها شد، که نتیجه ی این اقدام تولید کامپیوترخودرو یا همان ECU شد که موتور خودرو را کنترل می کرد. در ابتدا شکل ساده ای از آن تولید شد اما ECU های مورد استفاده در خودروهای جدید عملکردی فراتر از آن دارند و در این مبحث با هم به بررسی این موضوع که ECU (کامپیوتر ماشین) چیست و عملکرد آن چگونه است؟ می پردازیم.

ECU (کامپیوتر ماشین) چیست و عملکرد آن چگونه است؟

برای بسیاری از ما سوال است که ECU (کامپیوتر ماشین) چیست و عملکرد آن چگونه است و چه وظیفه ای دارد؟  ECU قطعه ای است بهینه سازی شده برای خودرو که به معنی مرکز کنترل خودرو عمل می کند.

واژه ی ECU در اصل مخفف عبارت Engine Control Unit می باشد و به معنی واحد کنترل اتومبیل است. این قطعه پیچیده ترین عضو تشکیل دهنده ی سیستم خودرو است و نقش عمده ی آن تبدیل بیشترین درصد میزان سوخت به احتراق و کاهش درصد آلاینده های زیست محیطی است. درواقع به نوعی، فرمان کنترل سوخت خودرو را برعهده دارد البته علاوه بر این در قسمت های پیشرانه و انتقال قدرت هم دخالت دارد.

حتما می دانید که ECU را تحت عنوان کامپیوتر خودرو هم می شناسند اما نه به این مفهوم که مانند کامپیوتر یا لپ تاپ های شخصی عمل کند بلکه عملکردی کاملا متفاوت دارد؛ درواقع ورودی های ECU دارای سنسورهایی می باشد که با کلیه ی قطعات خودرو مرتبط است علاوه بر آن قسمت هایی از خروجی نیز تحت تاثیر این قطعه خواهد بود بنابراین می توان گفت که عملا کلیه ی عملکرد خودرو تحت تاثیر این قطعه خواهد بود و مانند مغز انسان عمل کرده و دستورات را به سایر قسمت های اتومبیل منتقل می کند.

البته این نکته را هم به خاطر داشته باشید که با پیشرفت تکنولوژی، روز به روز به کارایی و نقش این قطعه هم پررنگ تر شده و اختیارات بیشتری به آن افزوده خواهد شد که منجر به پیشرفت آن و عملکرد اتومبیل می شود. لازم به ذکر است که سازندگان خودرو و قطعات همواره ماهیت اصلی قطعه را حفظ کرده و همواره فقط به ریز پردازنده های آن افزوده می شود و هرچه تعداد ریزپزدازنده و سنسورهای اتومبیل هم بیشتر باشد عملکرد خودرو بهتر بوده و در مقابل شرایط بحرانی خودرو را هم بهتر تشخیص خواهد داد.ECU خودرو از قسمت های مختلفی ساخته شده است که هر کدام وظیفه ی مختص به خود را دارند و کنترل بخش خاصی از خودرو را بر عهده دارند. این قطعه با استفاده از حسگر یا سنسورهای درون موتور اطلاعات را دریافت و پردازش می کند و براساس اطلاعات دریافت شده عملکرد خودرو تعیین خواهد شد.

اجزای تشکیل دهنده ی اصلی ECU

ECU (کامپیوتر ماشین) دارای سنسورهای زیادی است که در کنار هم ECU را تشکیل داده اند، از مهم ترین اجزای آن می توان به مواردی اشاره کرد که مستقیما بر روی عملکرد خودرو تاثیر داشته و با حسگرهای ورودی خودرو ارتباط مستقیم دارند که از این قبیل به کانکتور و پین ها، پوسته یا بدنه ی اصلی که بعضا به آن رادیاتور هم می گویند، کیت، درپوش، پوسته پایینی و… می توان اشاره کرد.

از دیگر اجزای مهم کامپیوتر ماشین، حسگرهایی هستند که اطلاعات اولیه را به ECU منتقل می کنند تا پردازش لازم توسط آن صورت گیرد و فرمان را صادر کند ازجمله ی سنسورهای ورودی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • سنسور اکسیژن
  • سنسور فشار مانیفولد
  • سنسور موقت دریچه ی گاز
  • سنسور دمای هوا
  • سنسور دمای آب
  • سنسور دور موتور

هرکدام از این سنسورها پیامی را به ECU (کامپیوتر ماشین) ارسال کرده و پیامدی هم به دنبال خواهند داشت و عملا خودرو تحت تاثیر پیام ارسال شده از طریق این سنسور یا حسگرها خواهد بود.

در تعریف حسگر یا سنسور این چنین باید گفت که حسگرها به کرات مورد استفاده ی عموم مردم قرار می گیرند خصوصا وسایل الکتریکی مانند گوشی، تلویزیون، ماشین و… که در اختیار داریم از حسگرهایی بهره مند هستند که پیام هایی را دریافت و منتقل می کنند. بنابراین می توان گفت حسگر ابزاری است که به یک محرک فیزیکی خاص واکنش نشان می دهد و سیگنالی الکتریکی تولید می کند.

وظایف ECU (کامپیوتر خودرو)

تمامی خودروهای ایرانی و خارجی به این قطعه نیاز دارند و نقش کلیدی را در رانندگی ایفا می کند چراکه ای سی یو با انجام تزریق سوخت منجر به حرکت کردن خودرو خواهد شد و به واسطه ی میزان سوخت تزریق شده افزایش سرعت خودرو هم بالا خواهد رفت.

انواع ECU خودرو

ECUهای مورد استفاده در هر خودرو یکسان نیست و امروزه خودروسازان ازجمله خودروسازان داخلی برای گروه خاصی از اتومبیل های تولید شده، ای سی یوهای خاص را مورد استفاده قرار می دهند که به بررسی چند مورد از نمونه های مذکور می پردازیم:

  • ECU SL96: این مدل از اولین ای سی یوهای مورد استفاده توسط شرکت ایران خودرو بوده است وبرای خودروهای پیکان پژو آردی، پژو 405 و سمند های مدل 81-82-83 و خودروهایی که از موتور XU7 بهره مند بودند از این مدل استفاده شده است البته برای پیکان با نرم افزاری متفاوت قابلیت نصب شدن دارد.
  • ECU S2000-10: این ایسیو برای خودروهای سمند مدل 83 تا 86 پژو 405 و پژو پارس مدل 84 مورد استفاده قرار گرفته است و برای راه اندازی فن آنها نیاز به فن جداگانه نیست و بدون سیستم ایموبلایزر قابلیت راه اندازی دارند.
  • ECU S2000-11: این مدل در اتومبیل های قدیمی ازجمله پیکان و آردی های مدل 82 و 83 مورد استفاده قرار می گیرند.
  • ECU J34: ایسیو مذکور برای خودروهای 206 مدل های سال 86 تا 91 و موتورهای TU3 مورد استفاده قرار می گیرد.
  • ECU J35: این مدل ایسو برای اتومبیل های مالتی پلکس ۲۰۶ پژو SD دو گانه سوز مورد استفاده قرار می گیرد.

علائم خرابی کامپیوتر ماشین و راه های افزایش طول عمر آن

به صورت کلی اگر خرابی های ECU را مورد بررسی قرار دهیم باید گفته شود که از نظر نرم افزاری و سخت افزاری مختل می شوند که مشکلات نرم افزاری با استفاده از دستگاه های برنامه ریزی قابل حل است و در صورت بروز مشکلات سخت افزاری از ظاهر دستگاه کاملا قابل تشخیص است و لازم است درایور مورد نظر را تعویض کنید.

شایان ذکر است که این قطعه به واسطه ی نوسانات برقی، خیس شدن، دستکاری کردن و باتری به باتری کردن با خودروی دیگر ممکن است دچار اختلال شود و به همین خاطر احتیاط کنید که از انجام این موارد خودداری کنید و با رعایت این نکات طول عمر یا بهتر است گفته شود مدت زمان استفاده از آن افزایش خواهد یافت. از موارد خرابی کامپیوتر ماشین لازم است که موارد ذیل را جدی بگیرید:

  • کاهش راندمان قدرت موتور
  • جرقه نزدن سیلندرها
  • روشن شدن اعلان چراغ چک موتور
  • لرزش شدید پیشرانه و روشن نشدن آن

و در آخر…

در این مبحث ذکر کردیم که ECU (کامپیوتر ماشین) چست و عمکرد آن چگونه است؟ و ماهیت ECU در خودروهای متفاوت تقریبا یکی است که با این وجود به عملکرد ECU 206،تمامی خودروها ازجمله ECU پژو 405، ECU سمند و… پی بردیم و این قطعه ممکن است که در اتومبیل های دیگر تفاوت جزئی داشته باشند. این محصول مانند مغز انسان در خودرو عمل کرده و فرمان مورد نظر توسط ECU صادر می شود. به علائم خرابی و راه های مراقبت بهتر از آن دقت کنید تا دچار خرابی نشود.